محل تولید در اتاق تمیز

• با طراحی فضاهای تمیز مناسب و کارآمد (اتاق تمیز)(Clean room / area)میتوان از ورود آلودگی به بخش و یا انتشار آلودگی به بخشهای دیگر جلوگیری بعمل آورد.

• بدین منظور جریان هوا در اتاق تمیز می بایستی همیشه از فضاهای تمیزتر به سمت فضاهای کمتر تمیز هدایت گردد.

• هدایت جریان هوا به سمت مورد نظر به کمک ایجاد اختلاف فشار در فضاهای مجاور امکان پذیر میگردد.
سیستم اختلاف فشار مناسب و جریان هوای درست از مهمترین ابزارهای جلوگیری از آلودگی متقابل بهنگام تولید محصولات مختلف در یک مجموعه می باشند.

• با توجه به این مطلب که جریان هوا همیشه از فضایی با فشار بیشتر به سمت فضایی با فشار کمتر می باشد، برای هدایت جریان هوا دو طرح زیر متصور می باشند:

• (Positive pressure) فشار مثبت

فضاهای تولید اتاق تمیز می بایستی دارای فشار بیشتر نسبت به فضای بیرون باشند تا از ورود آلاینده ها به داخل جلوگیری بعمل آید.

• (Negative pressure) فشار منفی

فضاهای تولید اتاق تمیز می بایستی دارای فشار منفی نسبت به فضای بیرون باشند تا از انتشار مواد دارویی مضر/ خطرناک به خارج جلوگیری بعمل آید.

طراحی ساختمانها ( اتاق تمیز ) باید ترجیحا به نحوی باشد که تولید در فضاهایی با ارتباط منطقی و متناسب با توالی مراحل مختلف انجام گرفته و براین اساس بتوان درجات پاکیزگی لازم را در آنها فراهم آورد.

• فضای کار و انبار پای کار میبایستی در حد کافی بوده تا امکان استقرار منظم و منطقی تجهیزات و مواد فراهم باشد، طوریکه بین فرآورده های مختلف و اجزای (Confusion) خطر بروز سر درگمی آنها به حداقل رسیده.

• از آلودگی متقابل (Cross contamination) جلوگیری بعمل آمده و خطر حذف یا اجراء اشتباه هر یک از مراحل تولیدی یا کنترلی به حداقل برسد.

جایی که مواد اولیه و ملزومات بسته بندی اولیه محصولات بینابینی و یا بالک در معرض هوا قرار دارند(exposed) دیوارها، سقف و کف میبایستی صاف، و فاقد ترک یا درز باز بوده و نمیبایستی از خود ایجاد ذره نمایند.
این سطوح میبایستی به راحتی و به صورتی موثر قابل تمیز شدن و در صورت لزوم ضدعفونی شدن باشند.
• لبه ها و سطوح میبایستی ھم سطح بوده و در غیر اینصورت حتی المقدور شیبدار باشند.
• طاقچه ها و پس رفتگی ها (recesses)محل تجمع گرد و غبار بوده که به سختی قابل پاکسازی هستند.
• استفاده از درهای کشویی بدلیل مشکلاتی که در تمیزکاری ایجاد می نمایند مناسب نمی باشد.

محیط های تولید (اتاق تمیز) باید به نحو موثر با تجهیزات تنظیم شرایط هوا (HVAC) شامل کنترل دما، رطوبت و فیلتراسیون هوا به نحوی که برای پرسنل، فرآیند، محصول و محیط زیست مطلوب و مناسب باشد تهویه گردند.

بخش های مختلف کابین هواساز:

− کانال هوای تازه
− فن
− صداگیر/ارتعاش گیر
− کویل های گرمایشی و سرمایشی
− جایگاه تعبیه فیلترها(I., II., III.)
− کانال هوای ورودی

سیستم های هوارسانی به فضاهای تولیدی اتاق تمیز عبارتند از:

− سیستم هوارسانی با هوای کاملا تازه(%100 Fresh air delivery system)
− سیستم هوارسانی با هوای برگشت(Recirculation air delivery system)

محل تعبیه دریچه های توزیع کننده هوای ورودی در سقف و دریچه های مشبک هوای تخلیه/ برگشتی در ارتفاع تقریبا 30 سانتی متری کف زمین و در حداقل 2 دیوار.

ایجاد اختلاف فشار بین فضاهای مجاور با درجات تمیزی مختلف به منظور هدایت جریان هوا از سمت فضاهای تمیزتر به سمت فضاهای کمتر تمیز.

توزین مواد اولیه باید در اتاق توزین جداگانه ای (Separate) که به همین منظور طراحی و ساخته شده است، انجام گیرد.

روشنایی محیط های تولیداتاق تمیز به ویژه در مکانهایی که کنترل چشمی روی خطوط انجام میشود، باید مناسب باشد.

کنترلهای حین فرآیند میتوانند در محیط تولید اتاق تمیز انجام گیرند مشروط برآنکه هیچگونه خطری برای تولید نداشته باشند(IPQC Segregation!)
توجه: آزمایشگاه های کنترل کیفیت میبایستی جدا (Separate) از فضاهای تولیدی قرار داشته باشند.